هفت سین در فرهنگ های مختلف: تنوع در عین وحدت
سفره هفت سین، یکی از زیباترین و اصیل ترین آداب و رسوم ایرانیان در عید نوروز است. این سفره که نماد برکت، شادکامی و زایش است، در فرهنگ های مختلف ایرانی با تنوع و ظرافت های خاص خود چیده می شود. در این مقاله به بررسی سفره هفت سین در فرهنگ های مختلف ایرانی، تفاوت ها و شباهت های آن ها و آداب و رسوم خاص هر منطقه می پردازیم.
تنوع در سفره هفت سین:
با وجود مشترکات فراوان در چیدمان سفره هفت سین، در اقوام مختلف ایرانی شاهد تنوع و ظرافت های خاصی نیز هستیم. این تنوع در انتخاب سین ها، نوع ظروف، چیدمان سفره و آداب و رسوم مربوط به آن نمود پیدا می کند.
مثالی از تنوع:
- سین های مختلف: در برخی اقوام، علاوه بر سین های رایج، شاهد سین های خاص آن منطقه نیز هستیم. به عنوان مثال، در برخی مناطق شمال ایران، “سنجد” با “سرکه” جایگزین می شود و در برخی مناطق جنوبی، “سماق” به عنوان سین هشتم به سفره اضافه می شود.
- ظروف: نوع ظروف مورد استفاده در سفره هفت سین نیز در اقوام مختلف متفاوت است. در برخی مناطق از ظروف سنتی و سفالی استفاده می شود و در برخی دیگر از ظروف مدرن و کریستالی.
- چیدمان: چیدمان سفره هفت سین نیز در اقوام مختلف متفاوت است. در برخی مناطق، سفره هفت سین به صورت سنتی و در یک ردیف چیده می شود و در برخی دیگر، چیدمان سفره به صورت مدرن و خلاقانه انجام می شود.
شباهت ها در سفره هفت سین:
با وجود تنوع در سفره هفت سین، شاهد شباهت های فراوانی نیز در آن هستیم. این شباهت ها در فلسفه و معنای سفره هفت سین، وجود هفت سین رایج (سبزه، سنجد، سیب، سماق، سیر، سرکه، سکه) و آداب و رسوم مشترکی مانند دعا و آرزو کردن در لحظه تحویل سال نمود پیدا می کند.
آداب و رسوم خاص:
در کنار تنوع و شباهت ها، شاهد آداب و رسوم خاص هر منطقه در سفره هفت سین نیز هستیم. به عنوان مثال، در برخی مناطق، قبل از چیدن سفره هفت سین، خانه را تمیز و نظافت می کنند و در برخی دیگر، اعضای خانواده دور سفره جمع می شوند و دعا و آرزو می کنند.
اهمیت بررسی سفره هفت سین در فرهنگ های مختلف:
بررسی سفره هفت سین در فرهنگ های مختلف، به ما کمک می کند تا با تنوع و ظرافت های موجود در این سنت دیرینه آشنا شویم. همچنین، این بررسی به ما کمک می کند تا به درک عمیق تری از فرهنگ و آداب و رسوم اقوام مختلف ایرانی برسیم.
آداب و رسوم خاص هر منطقه در عید نوروز:
عید نوروز، باستانی ترین جشن ایرانیان، در هر منطقه از ایران با آداب و رسوم خاص خود گرامی داشته می شود. سفره هفت سین، دید و بازدید، عیدی دادن و دعا از جمله آداب و رسوم مشترک در اکثر مناطق ایران است. اما در کنار این مشترکات، هر منطقه آداب و رسوم منحصر به فردی نیز دارد که به زیبایی و تنوع این جشن باستانی می افزاید.
چند نمونه از آداب و رسوم خاص هر منطقه:
-
آذربایجان:
- چهارشنبه سوری: مردم آذربایجان در چهارشنبه آخر سال با روشن کردن آتش و پریدن از روی آن، به استقبال بهار می روند.
- خونچه عید: در آذربایجان، خانواده داماد برای عروس خود “خونچه عید” می فرستند که شامل لباس نو، شیرینی، آجیل و هدایای دیگر است.
-
کردستان:
- کوسه نَقَلَه: در روز عید، گروهی از مردان با لباس های محلی و صورت های سیاه شده، به خانه ها می روند و با خواندن اشعار و نواختن موسیقی، طلب عیدی می کنند.
- سمنو پزان: پخت سمنو در کردستان، از چند روز قبل از عید آغاز می شود و به عنوان یک سنت دیرینه در این منطقه محسوب می شود.
-
گیلان:
- خانه تکانی: مردم گیلان در روزهای قبل از عید، به طور کامل خانه های خود را تمیز و نو نوار می کنند.
- دید و بازدید: در گیلان، دید و بازدید از اقوام و بزرگان در روز عید از اهمیت بالایی برخوردار است.
-
فارس:
- حاجی فیروز: در شیراز، “حاجی فیروز” با لباس های قرمز و چهره سیاه، با خواندن ترانه های شاد، نوید آمدن بهار را می دهد.
- فال حافظ: در فارس، فال حافظ در روز عید از جمله رسومات رایج است.
-
خراسان:
- نوروزخوانی: در خراسان، گروهی از نوازندگان و خوانندگان به صورت سیار در کوچه ها و خیابان ها به نوروزخوانی می پردازند.
- سبزه گره زدن: در خراسان، مردم در روز عید با گره زدن سبزه، آرزوهای خود را طلب می کنند.
اینها فقط چند نمونه از آداب و رسوم خاص هر منطقه در عید نوروز بود. تنوع و گستردگی این آداب و رسوم، نشان دهنده غنای فرهنگی ایران و اهمیت این جشن باستانی برای ایرانیان است.
جمع بندی:
سفره هفت سین، نماد وحدت و همبستگی ایرانیان در عید نوروز است. این سفره با وجود تنوع در فرهنگ های مختلف، در فلسفه و معنای خود مشترک است و پیام آور برکت، شادکامی برای تمام ایرانیان است.
با آرزوی سالی پربرکت و شاد برای شما!
